Automaty zwrotne do recyklingu – jakie znaczenie mają dla ekologii?

Coraz częściej mówi się, że odpady poddawane recyklingowi powinniśmy traktować jako siódmy zasób naszej planety. Tymczasem jedynie 30-40% plastiku jest przetwarzane, a dużym problemem jest sam brak właściwej segregacji odpadów w gospodarstwach domowych. Pomaga technologia – np. automaty zwrotne do recyklingu. Jak to działa i jakie daje korzyści?

System selektywnej zbiórki a gospodarka o obiegu zamkniętym, czyli o… przyszłości?

Każdy z nas wytwarza średnio ponad 300 kg odpadów rocznie. Według Eurostatu na terenie UE w 2020 r. przetworzono około połowy odpadów. Choć to sporo więcej niż dekadę czy dwie temu, ten poziom wciąż nie zadowala, tym bardziej że według naukowców w 2050 r. w oceanach będzie pływać więcej butelek plastikowych niż ryb. Światowe organizacje, takie jak np. Bureau of International Recycling, zauważają, że odpady powinniśmy traktować jako siódmy zasób naszej planety, tuż obok wody, powietrza, gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla i rud.

Praca u podstaw, czyli właściwe segregowanie odpadów

W każdym państwie UE kształtowany jest dziś system selektywnej zbiórki odpadów jako podstawa wdrożenia koncepcji o obiegu zamkniętym gospodarki. Cel: ograniczanie wytwarzania surowców poprzez przetwarzanie odpadów.

Na 2024 r. planowane jest wprowadzenie w Polsce systemu kaucyjnego na butelki PET i butelki szklane (być może dołączą do niego też puszki aluminiowe). W ramach systemu przy dużych sklepach miałyby stanąć automaty zwrotne do recyklingu. Oczywiście już dziś możemy w przestrzeni publicznej spotkać takie rozwiązania, ale będzie ich znacznie więcej. Jak taki system będzie działać i jakie ma znaczenie – dla ekologii, świata, społeczeństwa, nas samych?

Automaty do zwrotu opakowań w ramach systemu kaucyjnego i poza nim

Automaty do zwrotu butelek i innych opakowań z tworzywa, szkła czy metalu mają różne nazwy – w języku angielskim mówimy o „reverse vending machine”, w Polsce spotykamy się np. z „recyklomatem”, „butelkomatem” czy „ekomatem”. O automacie przyjmującym mówimy też „automat revendingowy” (jego odwrotność to automat vendingowy).

Jak to działa? Wrzucamy do automatu puste opakowania – szklane i plastikowe butelki czy puszki aluminiowe. Zwykle butelki PET i puszki są od razu gniecione, aby zajmowały mniej miejsca. Odpady są odbierane z automatu i przekazywane do przetworzenia lub (w przypadku butelek szklanych) do ponownego napełnienia. Wracają do nas w postaci nowych opakowań lub… o tym za chwilę!

Automaty do zwrotu plastikowych opakowań w firmach

W ASD Systems tworzymy nowoczesne automaty vendingowe, które automatyzują i optymalizują pracę magazynów w firmach, np. w zakładach przemysłowych. Jako że leżą nam na sercu zarówno potrzeby naszych klientów, jak i ochrona środowiska, dla jednej z firm stworzyliśmy automat wrzutowy do przyjmowania opakowań z plastiku, np. butelek PET po wodzie, którą pracodawca zapewnia swoim pracownikom (m.in. na halach produkcyjnych, zwłaszcza w sezonie letnim), ale też produktów potrzebnych do pracy, artykułów BHP czy materiałów. 

Co ciekawe, przed wydaniem nowego produktu pracownik musi zwrócić w automacie opakowanie po poprzednio pobranym, dzięki czemu pozbywamy się problemu niewłaściwej segregacji plastikowych odpadów w zakładzie pracy. 

Motywacja do korzystania z recyklomatów, czyli nagrody i zwrot kaucji

Co – poza satysfakcją czy poczuciem spełnienia misji – mamy z oddania opakowań do takiego automatu? To już zależy od systemu, którego częścią dany automat jest. Zwykle, jeśli jest to przedsięwzięcie zorganizowane niezależnie, otrzymujemy w aplikacji mobilnej punkty, które później możemy wymienić na nagrody, np. zniżki i bony na produkty czy usługi. Czasem jest to aktywność charytatywna – np. w Turcji stworzono taki automat, który po wrzuceniu butelki wysypywał karmę dla bezdomnych zwierząt. Motywacja okazała się bardzo silna!

Nieco inaczej sprawa wygląda, gdy taki automat obejmuje system kaucyjny. Może to działać tak, że automat skanuje kod kreskowy opakowania i drukuje potwierdzenie (lub mamy je w aplikacji mobilnej). Wówczas konsument może już odebrać kaucję, która została doliczona do ceny produktu objętego systemem kaucyjnym.

Po co nam automaty zwrotne do recyklingu?

Na wysypiskach zalegają miliony opakowań po napojach. Wiele z nich nigdy też tam nie trafia – znajdujemy je w lasach, jeziorach, rzekach, morzach. Co prawda możemy ograniczyć kupowanie butelkowanej wody czy napojów w puszkach aluminiowych, ale jest inne wyjście, mniej dotkliwe – porządna segregacja i recykling. A ta pierwsza często zawodzi. Automaty do recyklingu, czy te w systemie kaucyjnym, czy poza nim, pozwalają każdemu wygodnie wprowadzić koncepcję zero waste w życie.

Szkło i metale przetwarza się w nieskończoność. Plastik ma ograniczenia, lecz nadal może być ponownie wykorzystany. Wspólnym mianownikiem procesu recyklingu jest nie tylko mniejsza ilość śmieci, ale również mniejsze zużycie energii niż w przypadku wydobycia lub stworzenia i obrobienia surowca, by stał się pełnoprawnym opakowaniem. Mniej zużytej energii to niższa emisja C02, czyli też mniejszy efekt cieplarniany i czystsze powietrze. A do tego, jak jest ono ważne, nikogo przekonywać dziś nie trzeba.

Co z tym recyklingiem plastiku?

Wspomniany system kaucyjny i nowe „butelkomaty”, które przyjmują nie tylko szkło, ale i plastik, to pewna nowość. Z plastikiem mamy bowiem duży problem – nie tylko dlatego, że jest go za dużo i zanieczyszcza środowisko, a rozkłada się kilkaset lat. Także dlatego, bo panuje przekonanie, że recykling plastiku często jest niemożliwy lub nieefektywny. Tymczasem średnio plastik przetworzyć można nawet 10 razy! A kilogram przetworzonego plastiku to już sporo mniej dwutlenku węgla w powietrzu. 

Dodatkowo z poddanego recyklingowi plastiku wcale nie muszą powstawać nowe butelki, ale np. odzież, buty i torebki, meble ogrodowe, namioty czy ekrany akustyczne. W takiej formie nie będzie musiał zostać przetworzony przez bardzo długi czas.

Automaty zwrotne do recyklingu to urządzenia, które są nam bardzo potrzebne. Ich znaczenie dla ekologii jest ogromne – tylko skutecznie posegregowane odpady mogą zostać przetworzone w nowe surowce i produkty. Tylko recykling pozwala pozbyć się odpadów oraz uczynić z nich zasób, a nie śmieci. Dzięki recyklingowi zmniejsza się emisja CO2, a my oddychamy czystym powietrzem i walczymy ze zmianami klimatu. 

Oby takich rozwiązań pojawiło się jak najwięcej!

FAQ:

Jak działają automaty zwrotne do recyklingu?

Takie automaty wspierają selektywną zbiórkę odpadów. Odbierają puste opakowania (np. plastikowe, szklane butelki i puszki), które trafiają do zakładów recyklingowych i w procesie recyklingu są przetwarzane na nowy surowiec lub produkty. 

Jakie znaczenie dla ekologii mają recyklomaty?

Ogromne – to nie tylko mniej śmieci na wysypisku i wokół nas, bo recykling zużywa mniej energii niż pierwotne wydobycie lub wyprodukowanie surowca, a dzięki temu zmniejsza się emisja CO2, co przekłada się czystsze powietrze.

Dlaczego warto korzystać z automatów do zwrotu opakowań?

Automaty do recyklingu pozwalają każdemu z nas w szybki i prosty sposób wspomóc ochronę klimatu i środowiska naturalnego. Dodatkowe benefity w postaci nagród i bonów czy zwrotu pieniędzy, jeżeli dane opakowania obejmują systemy kaucyjne, to kolejna silna motywacja do działania.